Beykoz Kundura, 18 Haziran 2021 tarihinden itibaren, mekânın geçmişine bugünden bakan Kundura Hafıza Kültürel Mirası Koruma Derneği tarafından düzenlen “Kundura’nın Hafızası: Bir Fabrikaya Sığan Dünya” başlıklı sergiye ev sahipliği yapıyor. Sergi, güncellenerek kalıcı olarak devam edecek. Küratörlüğünü Seda Yıldız’ın üstlendiği serginin tasarımını Future Anecdotes İstanbul (FAI), üretim ve uygulamasını da BARN Architects üstlendi.
Osmanlı İmparatorluğu ve Cumhuriyet’i kapsayan zengin bir geçmişe sahip Sümerbank Deri ve Kundura Fabrikası’nın üretim tarihine başka bir perspektiften bakmaya davet eden sergi; fabrikadan kalan makineler ve eski çalışanlar ve ailelerinin bağışladığı nesnelerin yanı sıra, 600’e yakın görsel ve yazılı belgeden oluşan arşivi ve 2015’ten beri sürdürülen sözlü tarih görüşmelerini de bir araya getiriyor.
Yaklaşık 3000 işçi, memur ve ailesinin ‘birbirine bağlı olma’ halinden ilhâm alınarak kolektif tarihi canlandıracak sergi; kreş, kantin, sinema, sağlık ocağı, kütüphane gibi birimleriyle fabrikanın çalışanlar için nasıl bir yaşam alanına dönüştüğünün etkileyici bir panoramasını da oluşturacak. Ziyaretçilerini Sümerbank ayakkabı kalıplarının üretildiği Marangozhane binasında karşılayacak “Kundura’nın Hafızası: Bir Fabrikaya Sığan Dünya” sergi, ay sonuna dek Sümerbank emektarlarını ve ailelerini ağırlayacak ve 1 Temmuz’dan itibaren ise tüm ziyaretçilere açık olacak.
Anlatılarından beslenerek fabrika çalışanlarına ses verecek olan “Kundura’nın Hafızası: Bir Fabrikaya Sığan Dünya”, ülkenin en önemli endüstrileşme yapılarından biri olduğu kadar, şehrin ve Beykoz semtinin sosyokültürel ve ekonomik yapısının gelişmesinde de önemli bir rol oynayan fabrikayı kreş, kantin, sinema, sağlık ocağı, kütüphane gibi birimlerinin çalışanlar için nasıl bir yaşam alanına dönüştüğünün etkileyici bir panoramasını da yaratacak. Hafta sonları fabrikanın iskelesinden vapura binip ‘şehre inen’ işçiler, dört gözle akşam paydos düdüğü ile işçilerin alışverişe çıkmasını bekleyen esnaf, sinemayla ilk kez Kundura’nın gösterim salonuna dönüşen yemekhanesinde tanışan mahalle sakinleri, her Cumartesi ‘amcaların’, ‘dayıların’ fabrikadan getirdiği kumanya helva ve Ayşegül kitaplarını bekleyen çocuklar, sendikanın Çayır’da organize ettiği meşhur toplu sünnet töreninde sabahın ilk ışıklarına dek dönemin yıldız isimlerini dinleyen Beykozluların anlatıları, fabrika ile semt arasındaki çok katmanlı ilişkileri de görünür kılacak.
“Kundura’nın Hafızası: Bir Fabrikaya Sığan Dünya” ziyaretçilerini, 1800’lü yıllarda inşa edildiği bilinen ve Sümerbank ayakkabılarının şekillerini uzun süre koruması için içlerine yerleştirilen ahşap kalıpların üretildiği Marangozhane binasında karşılayacak.
Araştırmacılara ve sanatçılara destek programları
2015’te başlayan ve sözlü tarih anlatılarının yanı sıra yaptığı araştırmalarla genişleyen Kundura Hafıza Arşivi’nin yaratıcıları tarafından Şubat ayında kurulan Kundura Hafıza Kültürel Mirası Koruma Derneği; Osmanlı İmparatorluğu ve Cumhuriyet’i kapsayan zengin bir geçmişe sahip bu kültür mirasının korunmasına yönelik, farklı disiplin ve yöntemleri kullanarak yaratıcı alanlar açmayı amaçlıyor. Sergi, atölye ve yayın çalışmaları için zengin bir kaynak oluşturan dernek, araştırmacılara ve sanatçılara yönelik destek programları da sunacak. Beykoz Kundura’nın tarihiyle daha dinamik bir ilişki kurabilmeyi ve bu miras alanının kültürel ve sosyal hayatını yeniden zenginleştirmeye yönelik çalışmalar yapmayı hedefleyen Kundura Hafıza, 200’e yakın söyleşi, 1000’e yakın fotoğraf ve yüzlerce belge, ambalaj kâğıdı, gazete kupüründen oluşan arşivini de güncelleyerek geliştirmeye devam edecek.
