İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV), kültür politikaları çalışmaları kapsamındaki altıncı raporunu “Kültür-Sanatta Katılımcı Yaklaşımlar” başlığı ile yayımladı. Türkiye’de kültür-sanat hayatına katılma ve katılmama nedenlerinden yola çıkan rapor, alanın “kullanıcılarının” kimler olduğunu anlamaya çalışıyor. Rapor, farklı izleyici profillerinden daha fazla kişinin kültür-sanat etkinliklerine katılımının sağlanması için Türkiye ve dünyadan iyi uygulamalar, işbirliği modelleri ve yenilikçi yaklaşımlar sunuyor.
“Kültür-Sanatta Katılımcı Yaklaşımlar” başlıklı rapor, bağımsız kültür politikaları araştırmacısı Dr. Ayça İnce ve İKSV Kültür Politikaları Çalışmaları Araştırma Uzmanı Ceren Yartan’ın desteği ile yayıma hazırlandı. Araştırmacı Rumeysa Kiger’in İstanbul’dan kültür-sanat kurumlarıyla yüz yüze yaptığı görüşmelerden iyi örneklere de yer veren raporla toplumsal dönüşüme aracılık etme potansiyelini barındıran katılımcı yaklaşım ve uygulamaların yaygınlaştırılmasına yönelik bir adım atılması hedefleniyor.
Kültürel hayata erişim ve katılım olanaklarının artırılması yolunda “herkes için kültür” önerisi ile hazırlanan rapor, izleyici ile kültür-sanat kurumları arasındaki mesafenin azaltılması ve izleyicinin aktif bir biçimde sanat etkinliklerine katılması için yapılabilecekleri tartışmaya açıyor. Çalışmada ele alınan yaklaşımlar, İKSV’nin izleyici ve destekçi kitlesiyle kurduğu iletişim biçimini yenileme ihtiyacından yola çıkarak hazırladığı ilk stratejik plânının da odak noktasını oluşturuyor.
Rapordaki veriler, GfK araştırma şirketi tarafından İKSV paydaşlarıyla yürütülen kalitatif araştırma ve 15 ayrı şehirde Mart ve Eylül 2016 aylarında gerçekleştirilen omnibus araştırmalarının yanı sıra İstanbul’da kültür-sanat alanında faaliyet gösteren, kamu veya özel sektör destekli veya bağımsız 17 kurumla gerçekleştirilen görüşmelerin sonuçlarına dayanıyor. Eylül – Aralık 2016 tarihleri arasında yüz yüze görüşmelerin yürütüldüğü bu kurumlar arasında Akbank Sanat, Arter, Borusan Sanat, Depo, Emek Sahnesi, İstanbul Modern, Kumbaracı50, Mekan Artı, Moda Sahnesi, Pera Müzesi, Sakıp Sabancı Müzesi, SALT ve Zorlu PSM, Sinemia ve İyi Sahne ile Atatürk Kitaplığı ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Hayat Boyu Öğrenme Merkezi (İSMEK) yer alıyor.
Rapor; ayrıca Türkiye’de kültür-sanat tüketim alışkanlıkları ile ilgili durumu anlamak amacıyla boş zaman ve eğlence istatistikleri, dijital teknoloji kullanım oranları, kütüphane kullanım oranları ile benzeri veri ve araştırmalara başvuruyor. Bu kaynaklar, İpsos’un 2016 yılında Türkiye’nin 34 ilinde 13.799 kişiyle gerçekleştirdiği Türkiye’yi Anlama Kılavuzu, Türkiye’de ve Dünya’da Vatandaşlık Araştırması raporu, “YouTube Türkiye Kullanıcı Profili Araştırması,” YEKON İstanbul Yaratıcı Ekonomi Çalışmaları Atölyesi Final Raporu, İSMEK Müşteri Memnuniyeti Araştırması, Türkiye Okuma Kültürü Haritası ve çeşitli Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden oluşuyor.
Rapor kültür-sanatta katılımcılığı politika süreçlerine dahil etmiş ülkelerin sanat konseyi, kültür bakanlığı ve benzeri kurumlarından çıkan raporlarda bahsi geçen vakalardan veya dünyadan iyi örnekleri de gündeme taşıyor. Bunlar arasında katılımcılık yaklaşımları ve pratikleri konusunda yaklaşık yarım yüzyıldır çalışmalar yürüten UNESCO, Anglosakson ülkeleri (ABD, Kanada, İngiltere), kültür alanında yaptıklarını raporlaştırmış Avrupa Birliği üye ülkeleri ve dünyanın çeşitli bölgelerinden katılımcı pratikler var. Ayrıca metinde, ülkeleri dünyaya katkıları üzerinden 34 kategori temelinde karşılaştıran “İyi Ülkeler Endeksi” de kullanılıyor.
