İLKE Vakfı tarafından Türkiye’nin kültür politikalarının geçmişten bugüne incelenerek bir gelecek vizyonu oluşturulması için hazırlanan ‘Geleceğin Türkiyesinde Kültür Politikaları’ başlıklı rapor, 29 Ocak 2022 Cumartesi günü TBMM Başkanı Prof. Dr. Mustafa Şentop’un katılımıyla İstanbul’da kamuoyuna sunuldu.

Prof. Dr. Lütfi Sunar, Dr. Osman Ülker ve Firdevs Bulut tarafından yazılan raporda kültürel alan bütünlüklü ve kapsayıcı bir şekilde ele alınıyor. Sinemadan tiyatroya, opera ve baleden güzel sanatlara, müzikten yayıncılığa kadar birçok alan, veriler çerçevesinde inceleniyor ve sorunlar için çözüm önerileri geliştiriliyor. Her bölümün sonunda yer alan değerlendirme ve geleceğe bakış kısımları bir gelecek perspektifi oluşturuluyor.

Rapor, Türkiye’de kültür politikalarında bir bütünlük olmadığının altını çiziyor. Rapora göre Türkiye’de son yirmi yılda farklı kültür sektörlerinde önemli gelişmeler yaşansa da bu gelişmelerin bütüncül bir şekilde gerçekleşmediğine dikkat çekiliyor. Bu sebeple kültürel alanda var olagelen parçalılığın sürdüğü ve bu bağlamda Türkiye’nin gelişmeleri dikkate alan ve gelecek odaklı bir kültür politikası ve stratejisine acilen ihtiyacı bulunduğu görüldüğü söyleniyor.

Raporda dünya sanat piyasasının değerinin 70 milyar dolara ulaştığı, Türkiye’nin ise bu pastadan pay alamadığına değiniliyor. Özellikle müzik sektörü ile alakalı verilen bilgide piyasanın çevrimiçi platformların kontrolünde olduğunu ve asıl kârı bu küresel şirketlerin edindiğine değiniliyor.

Raporun öne çıkan başlıkları incelendiğinde Türkiye’de devlet teşviklerinin sinema sektörünü ayağa kaldırdığı görülüyor. 2000 yılında toplamda sadece 15 film yapılmışken günümüzde bu rakam ortalama 150’nin üstüne yükselmiş durumda. Devlet teşviği alan 40’a yakın bağımsız yapım uluslararası prestijli festivallerde ödül almış, Türkiye yapımlarının 10 yıllık periyotta Hollywood yapımlarından daha çok izlendiği ve daha çok kâr ettiği tek Avrupa ülkesi olduğu görülmüştür.

Raporda kültür politikalarının sahip olması gereken vizyon 10 maddede sunuluyor:

Geleceğin Türkiyesinde Kültür Politikaları raporunun sunduğu vizyon maddeleri ise şöyle;

1. Toplumsal değer, hassasiyet ve talepleri daha fazla dikkate alan özgün bir kültür politikası oluşturulmalıdır.
2. Milli kültürün bir parçası olan geleneksel sanatlarımız başta olmak üzere kültür politikaları siyasi çekişmelerin ve ideolojilerin üstünde bir mesele olarak ele alınmalıdır.
3. Müstakil bir Kültür Bakanlığı kurularak tüm teşkilatı yeni imk-ân ve ihtiyaçlara göre yeniden yapılandırılmalıdır.
4. Merkezi ve yerel yönetimlerin kültüre ayırdıkları imkân ve kaynaklar artırılmalı ve bu kaynaklar daha etkin kullanmalıdır.
5. Kamu, özel sektör ve sivil toplumun işlevsel paydaşlığı geliştirilerek kültürel alana katılım demokratikleştirilmelidir.
6. Kültür alanı ile ilgili veriler şeffaf bir biçimde kamuoyu ile paylaşılmalı ve politika yapım süreçlerine farklı aktörlerin katılması mümkün hâle getirilmelidir.
7. Sinema, tiyatro, müzik, güzel sanatlar gibi sektörlerin küresel ölçekte değer üreten ve rekabetçi bir konuma kavuşturulması için gerekli altyapı ve teşvik sistemi oluşturulmalıdır.
8. Küresel bir etkinlik elde etmek için tüm dünyadan farklı kültür kuruluşlarıyla işlevsel ve faydalı iş birlikleri geliştirilmelidir.
9. Kültür diplomasisi alanında faaliyet gösteren kuruluşlar güçlendirilmeli, aralarındaki koordinasyon geliştirilmeli ve faaliyetlerinin niteliği arttırılmalıdır.
10. Kültür-sanat eğitimi alanındaki nitelik sorunları giderilmeli ve dünya ile rekabet edebilecek yeni nesillerin yetiştirilmesi için kapsamlı projeler geliştirilmelidir.