Sakıp Sabancı Müzesi (SSM), 1 Haziran 2021’den itibaren, “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Ressam Hocaların Ressam Öğrencileri” başlıklı sergiye ev sahipliği yapıyor. Sergiye, her ay yeni eserlerin eklenmesi de hedefleniyor.
Türkiye’de resim sanatının tarihsel yolculuğunun izlenebileceği sergide, hepsi SSM Resim Koleksiyonu’ndan olmak üzere; Hoca Ali Rıza, Halife Abdülmecid Efendi, Hüseyin Zekâi Paşa, İvan Konstantinoviç Ayvazovski, Şevket Dağ, Hikmet Onat, Hüseyin Avni Lifij, İbrahim Çallı, Nazmi Ziya Güran’ın yanı sıra öncü kadın sanatçılardan Mihri (Müşfik) Hanım’ın aralarında olduğu sanatçıların 115 eseri bir araya geliyor.
Sergi, hoca ve öğrenci ilişkisi üzerinden, kuşaklar arası etkileşim ve değişimi görünür kılıyor; ustaların ve onların izinde yürüyerek ustalaşan öğrencilerin eserleri birlikte sunuluyor. “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e: Ressam Hocaların Ressam Öğrencileri” sergisi, geç keşfedilen, ancak hızlıca benimsenen resim sanatı üzerinden ülkenin toplumsal, sosyal ve ekonomik dönüşümünü izleme olanağı sunuyor.
Kronolojik bir düzende sunulan sergi seçkisi, Tanzimat döneminde, başta Fransa olmak üzere yurt dışına sanat eğitimine gönderilen ve Paris’te dönemin önemli isimleri Jean-Leon Gerôome ve Gustave Boulanger gibi ressamların atölyelerine devam eden, Osman Hamdi Bey ve Halil Bey’in dahil olduğu kuşaktan sanatçıların eserleriyle başlıyor. Sergide bu sanatçıların manzara ve natürmortlarının yanı sıra figür ve figürlü anlatımın uzantısı olarak ilgi duydukları portre türüne ait eserleri de yer alıyor. Bu eserlerden özellikle kadınları konu alan portreler ise Osmanlı toplumunda kadınların Tanzimat Dönemi’nden itibaren görünür olma süreçlerini yansıtıyor.
Sergi, İbrahim Çallı, Nazmi Ziya, Avni Lifij, Feyhaman Duran, Namık İsmail, Hikmet Onat gibi sanatçıların mensup olduğu 1914 kuşağının en gözde konusu olan İstanbul’un sokakları, evleri, tarihi yapıları, sahilleri ve Boğaz manzarasının resmedildiği tablolarla, aynı zamanda büyük bir dönüşüm geçiren Türkiye’yi anlatıyor. Bu bölümde 1914 Kuşağı sanatçılarının başını çektiği, yeni sanatsal gelişmelerin izleneceği temel etkinliklerden Galatasaray Sergileri de anılıyor.
Türkiye’den ressamların resimsel bir konu olarak ilk defa yurt dışında, özellikle Paris’teki akademik resim eğitimlerinde çıplak olgusuyla tanışmalarının ardından verdikleri eserler de sergide, bu süreci yansıtan bir çerçevede ele alınıyor. Halil Paşa’nın akademik bir atölye disiplinini yansıtan figür çalışmalarından İbrahim Çallı’nın ifadeci bir duyarlılıkla resmedilmiş tensel çıplaklarına uzanan sürecin örnekleri, büyük bir zihniyet değişiminin ilk adımları olarak sergide yerini alıyor.
Sanayi-i Nefise Mektebi’nde yabancı hocaların yerine atanan İbrahim Çallı, Feyhaman Duran, Hikmet Onat gibi isimlerin atölyelerinde yetişen ve Türkiye’de modern sanatın temellerinde yer alan, Cumhuriyet’in ilk sanatçı grubu Müstakiller de sergide sanat tarihindeki önemlerini yansıtacak bir kapsamla sunuluyor.
