Şenay Aydemir, sinema tarihindeki tüm klişeleri Ağaçkakan Yayınları‘ndan çıkan “100 Sinema Klişesi” başlıklı kitabında topladı. Aydemir, kitapta belli başlı bütün türleri bir araya getirmeye ve mümkün olduğunca filmlerden örnekler vermeye dikkat etmiş. Böylece okurun hafızasında hiç olmazsa bir görüntü oluşsun ve “Hangi filmde?” sorusuna bir nebze yanıt verilsin istiyor.
Çalışmasının adını özellikle “film klişeleri” değil de “sinema klişeleri” olarak koyan Aydemir, bu şekilde klişelerin sadece filmlere özgü olmadığının altını çiziyor. Yönetmenlerin, oyuncuların, seyircilerin ve eleştirmenlerin de kendi içlerinde tekrarlayıp durdukları klişeleri olduğundan meseleyi filmden çıkarıp sinemaya doğru genişletme olanağı yakaladığını belirtiyor.
“Kötü kalpli sarışın” bir klişedir. Aklımıza hemen Neriman Köksal gelir. Peki ama hangi filmde? Ya da “Kırmızı kablo mu, mavi kablo mu?” Evet, bu klişeyi de onlarca filmde gördük? Hangilerindeydi? Yönetmenlerin, oyuncuların, seyircilerin ve eleştirmenlerin klişeleri neler?
Her romantik komedi, her polisiye, her Western az çok sinema tarihi içinde şekillenmiş klişelerden barındırır. Asıl mesele o klişenin yerinde kullanılıp kullanılmadığıdır. Nihayetinde kahramanımız bütün engelleri alt edip, kötü adamlardan kurtulup sevgilisinin dudağına yapıştığında gözlerimizin buğulanıp buğulanmamasında düğümlenir sorun. Bazı yönetmenler bunu çok güzel yaparlar, bazıları da yüzüne gözüne bulaştırır.
Şenay Aydemir, klişelerle ilgili bir kitap hazırlama fikrinin “Peki, hangi filmde?” sorusuyla ortaya çıktığını söylüyor. Klişeler zamanla öylesine anonim hale gelip, seyirci o kadar çok klişeye maruz kalınca, doğal olarak bunların hangi filmde, nerede göründüğünü pek kolay hatırlayamıyor. Bir de, klişelere dair külliyat fazlasıyla dağınık, biraz da eksik olunca bunun içinden çıkması elbette pek kolay olmuyor.
Şenay Aydemir Kimdir?
1975 yılında doğdu. 1996 yılından bu yana film eleştirileri yazıyor. 1997-2014 yılları arasında sırasıyla Evrensel, Referans ve Radikal gazetelerinde çalıştı. Katkıda bulunduğu kitaplar: 1960’ların Türkiye Sineması, 1970’ler Türk Sineması, Reha Erdem Sineması Aşk ve İsyan, Marka – Takva – Tuğra, Ne Olacak Bu Memleketin Hali
