Küratörlüğünü Amsterdam’da yaşayan Rus küratör Katia Krupennikova’nın üstlendiği Barış Sonrası (Post-Peace) adlı sergi, 24 Şubat – 7 Mayıs 2017 tarihleri arasında, Württembergischer Kunstverein’da gerçekleşiyor.
Paul O’Neil, Bassam El Baroni, Hans D. Christ, ve Iris Dressler gibi isimlerin de yer aldığı uluslararası jüri tarafından seçilen Barış Sonrası (Post-Peace), Akbank Sanat’ın 2015 Uluslararası Küratör Yarışması’nın kazananıydı. Sergi, açılıştan 4 gün önce hiçbir açıklama yapılmadan sansürlenmiş ve iptal edilmişti.
Post-Peace’in Stuttgart’ta sergilenmesiyle, Württembergischer Kunstverein yöneticileri Hans D. Christ ve Iris Dressler sadece savaş ve barış üzerine harikulade bir serginin sonunda halka açık olmasını hedeflemiyor, aynı zamanda birçok sanatçı ve küratör hakkında düşünmeyi kısıtlayan açık veya üstü kapalı sansür hakkındaki tabulaştırılmış tartışmalara devam ediyor.
Barış Sonrası (Post-Peace), farklı köklerden sanatçıları, savaş ve barışın günümüzde nasıl görüldüğünü sorgulamak için bir araya getiriyor. Dünyanın birçok yerinden sanatçıların eserleri tehlike, korku ve kitlesel medyanın gerçek kavramının çoklu versiyonları tarafından yaratılan yönelim bozukluğu hissi gibi ortak anlatımlarla birleştiriliyor. Bu durum sergide, “savaş”ın günümüz “barış”ında ne kadar var olduğuna dikkat çeken bir uyarı olarak mevcut.
Birinci Dünya Savaşı, Amerika ve Sovyetler Birliği arasındaki sayısız temsilci çatışmalar ve bölgesel savaşlarıyla, yani “soğuk savaş”la sonuçlanan İkinci Dünya Savaşı’na yol açtı. Sovyetler Birliği’nin yenilgisi ve kapitalist demokrasinin zaferi yeni bir ihtilafsız çağ başlatmak amacındaydı. Field Marshal Earl Wavell Paris Konferansı’nı “Peace to End Peace” (Barışı Sonlandıran Barış) olarak tanımlıyor. Wavell’in isabetli deyişinden yola çıkarak, muhtemelen, küresel kapitalizmin barışının sadece süregelen şiddet ve savaş hali fiyatına alınabildiği şu anki durumu en iyi tanımlayan şey Savaş Sonrası kavramı. Savaş Sonrası, Berlin Duvarı’nın yıkılışından sonraki süreyi tanımlıyordu, fakat aynı zamanda İkinci Dünya Savaşı’nı takip eden süreç için de kullanılabilir.
Savaş Sonrası dönemdeki “barış” konsepti Avrupa merkezli olarak değişti. Ölüm sahaları, imparatorluk rejimlerinin yıkıldığı Latin Amerika, Asya, Afrika ve Doğu Avrupa’yı işgal etti. Uluslararası çatışmalar, yerel sivil çatışmaların arkasına gizlendi. Savaş doğasını betimleyen yeni sözlük türetildi: önleyici, karma, alışılagelmiş, asimetrik. Dahası savaşlar, güvenilir görgütanıklığı ve medyanın neredeyse hiçbir şekilde ulaşamadığı yerlerde konumlanıyordu. Gerçeklik, çelişkili raporların ve hesaplı yalanların arkasına gizlenmişti.
Serginin sanatçıları; Lawrence Abu Hamdan, ASI, Sven Augustijnen, Ella de Búrca, Anna Dasovic, Köken Ergun, Johan Grimonprez, Alevtina Kakhidze, Yazan Khalili, Jaha Koo, Lyubov Matyunina, Adrian Melis, Pinar Ögrenci, Dorian de Rijk, belit sağ, Alexei Taruts, Anika Schwarzlose, Radek Szlaga, Anastasia Yarovenko.
Post-Peace sergisinin İstanbul’da sansürlenmesi ve iptali üzerine
Paul O’Neil, Bassam El Baroni, Hans D. Christ, ve Iris Dressler gibi isimlerin de yer aldığı uluslararası jüri tarafından seçilen Barış Sonrası (Post-Peace), Akbank Sanat’ın 2015 Uluslararası Küratör Yarışması’nın kazananı olan Katia Krupennikova‘nın sergisiydi . Sergi, açılıştan 4 gün önce hiçbir açıklama yapılmadan sansürlenmiş ve iptal edilmişti.
Akbank Sanat direktörü Derya Bigali, Türkiye’de çağdaş sanat alanında önde gelen kurumlardan biri olan Akbank Sanat’ın çeşitli hassasiyetleri göz önünde bulundurarak bu kararı verdiğini açıklarken, yarışmanın ve projenin koordinatörü Başak Şenova ise “kimsenin işine gelmeyeceğini umduğu bu durumu talihsiz bir gelişmeden yapıcı bir oluşuma taşımanın mümkün olup olamayacağı ile ilgili” sorular sorduğunu belirttiği bir açıklama yapmıştı.
Ayrıca Belit Sağ da yaptığı açıklamada, sergiye dair Akbank Sanat’ın web sitesinde ve sosyal medya hesaplarında herhangi bir duyurunun olmadığını, ya da Akbank Sanat’ın duvarında serginin posterinin dahi bulunmadığını, bu sansürü yapmaya uzun süredir hazırlıklı olduklarını düşündürdüğünü dile getirdi ve Akbank Sanat’ın serginin bileşenleriyle iptal kararı öncesinde bu karara dair herhangi bir iletişim kurmadığını belirtti.
İronik bir biçimde, Akbank Sanat’ın sergiyi iptal etmesi ve kurumun sansür olayını bastırmaya çalışması, Post-Peace’in bir göstergesi olarak beyan ediliyor ve serginin esas parçalarından biri haline geliyor. Serginin İstanbul’da karşılaştığı bu durum, sanat sahnesinin hassaslığının altını çiziyor ve sansür, otosansür, çalışma koşullarının güvensizliği, karar almadaki görünmez mekanizmalar ve bu sisteme karşı yapılan etik jestlerin saldırıya dönüştüğü diğer manipülasyonlar gibi konular için açık konuşmalar talep ediyor.
Bugün, demokratik ortamlarda gerçekleşen hem açık hem de üstü kapalı sansürle daha sık karşılaşılıyor. Genellikle, kamuya açık bir biçimde yapılmasa da işin iç yüzü farklı oluyor. Yine de bu tür sansür hareketleri ortaya dökülüyor; genellikle sansüre uğrayanlar, saldırganların kendileri olduğu suçlamasıyla karşı karşıya kalarak.
Konferans: How I Learned to Start Worrying: Symptoms of Post-Peace
Post-Peace’in açılış haftasında, 25 ve 26 Şubat 2017 tarihleri arasında, uluslararası sanatçılar ve teorisyenler için iki günlük bir konferans düzenlenecek. “How I Learned to Start Worrying: Symptoms of Post-Peace” başlıklı sergi, öncelikle tüm bağlamlarıyla ele alınacak ve bir konsept olarak yansıtacak. Ayrıca konferansta; direnişin uygun formları ile birlikte sanat dünyasındaki sansür, otosansür, güvencesiz çalışma koşulları, neoliberal yapılar ile şeffaflık yoksunluğu detaylı bir şekilde analiz edilecek. İstanbul’daki Post-Peace olayına ek olarak, sansürün diğer örnekleri de tartışılacak.
